چندکلامی به مناسبت روز بزرگداشت شعر و ادب

تصورات و خیالاتم را مدام مرور میکنم به گمانم اولین کسی که در عالم شعر گفت حضرت آدم بود،آنجا که هابیل مظلوم را قابیل مشئوم کشت و داغ غربت و ندامت را بر دل داغ دیده ی آدم گذاشت ،همانجا بود که او در سوگ فرزند و مرثیت دنیا شعر سرود.اگر بخواهیم تاریخچه حضور و تاثیر شعر و ادب را با نگاهی ژرف تر دنبال کنیم ،خواهیم دید که اسلام از صدر در یک‌ قالب صددرصد هنری ارائه شده است بطوریکه همه صاحب نظران ادبیات و هنر در برابر اوج هنری قران کریم اظهار عجز و ناتوانی کرده اند .سرمایه گذاری و ارج نهادن به این در گران بها از زمان پیامبر اکرم هم مرسوم بوده و به چشم میخورد آنجا که اهم تلاش خاتم انبیا در جذب شاعر و تشویق شاعران به سرودن شعر و تحسین و روی گشاده نسبت به این قشر هنرمند بود چرا که در آن دوره نیز دشمن ضد اسلامی بواسطه تکیه بر شعرای برجسته خویش از ظرفیت ادبی خوبی برخوردار بود پس پیامبر هم فرصت را مغتنم میشمرد و با تشویق و جلب توجه شعرای اسلامی در صدد آن بود که به مقابله با دشمن و بدخواه اسلام بپردازد که تنها سخنان آنان در تاریخ ثبت نشود و اسلام در برابر این حربه تاریخی ماندگار که نامش(شعر) است بی دفاع نماند.همین مصداق تاریخی یکی از بزرگترین توانایی های بی بدیل شعر را می نمایاند که به گونه ای جذاب میتواند مخاطب احساس و فهم همگان شود که البته تنها گروه خاصی استعداد بازگو کردن آن را دارند پس چه بسا حیف است که شعر را در مناسبات اساسی و حیاتی در زندگی اجتماعی،سیاسی،فرهنگی محدود و محصور در نقش تزیینی و تفننی آن کرد.آری همانگونه که وجود چاشنی شعر و ادب و فال و دیوان حافظ و نظایرهم در دوره همی ها و میهمانی های دوستانه لازم و لذت بخش است ،به همان میزان نیز انتشارش در روزنامه ها و ماهنامه ها و فصلنامه ها و همچنین پخش آن از رادیو و یا در هزاران قالب هنری دیگر لازم و حتمی است .شاید دلیل اصلی ماندگاری شاعران در اذهان مردم این باشد که آنان تنها برای خود سخن نمیگویند ،چرا که روز به روز ما بیشتر شاهد شنیدن اصواتی هستیم که در پی جلب هواداران بیشتر و تاسیس تشکیلات مفصل تر برای شخص خود،تقلا میکنند و ما را زار و بیزار به شرکت در جنبه عامیانه جامعه بشری وامی دارند.بگذریم!
پس از اثبات حتمیت حضور شعر و ادب آن هم در جایگاهی والا بعنوان هنر اصیل و فرهنگ ملی ،تازه نوبت میرسد به اهمیت هویت بخشی به این قبیل آثار هنری .شاعران واقعی چیزی را به ما عرضه میکنند که احساس ناب صداقت خوانده میشود که بواسطه کلمات آنان دید و ایدئولوژی تازه ای از زندگی پیش روی چشمانمان قرار میگیرد به گونه ای که این کلمات و دنیای عجیبشان با همان لحن زیبای قافیه و ردیف بی هیچ منطق و برهانی ،شاید نزد ما اعتبار بالایی می یابد.اگر به شعر با نگاه (ابزار ابراز فرهنگ ملی) بنگریم باید‌ بدانیم که در جهت بهتر دیده شدن یا بعبارتی بهتر نمایاندن این فرهنگ ملی اصیل و با ریشه و افزایش انتشار جغرافیای آن به سایر ملل،در ابتدا باید زبان گشود به تولید آثار ملی و مردمی ،یا حتی در صورت فقدان این استعداد خدادادی سرودن نغمه و غزل ،دست کم در حمایت از تولید چنین آثاری قدم برداشت چرا که هرچه یک اثر ملی تر و باهویت تر شود،فراملی تر هم میشود .اصلا اگر شکسپیر را انگلیسی ها نفهمند،شکسپیر نیست و حافظ را اگر ما نفهممیم دیگر حافظ نیست ،اگر دقت کنیم خواهیم دید که این بزرگان در یک چیز با هم مشترکند : احترام به خود ،احترام به تاریخ و فرهنگ و سنن خود و حتی نوعی تعصب نسبت به آن دارند و چیزی که اتفاقا آثار اینان را متمایز میکند از غیر همین غیرت و وفاداری به فرهنگ خویش و سرافرازی نسبت به آن است.باور داشته باشیم که هنر از تفکر جدا نیست و تفکر هم از زبان جداشدنی نیست ،در عظمت تفکر شاعرانی چون فردوسی همین بس که سلطان محمود کشورگشا محتاج تایید وی است اما او بر سر شاهنامه حتی با سلطان هم مصالحه نمیکند ،۳۰ سال رنج گرسنگی و از دست دادن فرزند را تحمل میکند تا (عجم زنده کردم بدین پارسی….)
و اما سخن آخر: با توجه به تاثیر و برش این هنر بی بدیل و سلاح ادبی عصر از روزگاران قدیم تاکنون در همه طیف های حقیقی و بالاخص فضای مجازی ،در جبهه های نبرد علیه دشمن باطل هزار رنگ ،انتظار میرود که ما با برخورداری از یک زبان قوی و یک فرهنگ عمیق تاریخی و غنی،با وجود آثار گرانمایه شعرای از صدر تا کنون مان ، باز هم قدم در راه تولید این قبیل آثار هنری در سطوح بالاتری برداریم و بدانیم و آگاه باشیم که طبق فرمایشات رهبر فرزانه مان امام خامنه ای : یکی از عوامل سایش در جبهه خودی عدم توجه مسئولین به گزینش و شناسایی استعدادها بوده و هست،چرا که جواب کار فرهنگی باطل،کار فرهنگی حق است و شعر هم که از ابزار فرهنگی نبرد در این میدان ،پس چه بهتر که سخن حق را با شیوه های نوین و با استدلال های تازه و آرایش خوب بیان کرد.

یادداشت از خانم رسایی فر