پل‌های تاریخی خمین؛ سفیر سرسبزی و آبادانی از فراسوی زمان+تصاویر

به نقل از دیار آفتاب، از جمله آثار تاریخی که در شهرستان خمین به چشم می‌خورد، چندین پل تاریخی است که هر ساله مورد بازدید گردشگران در فصول مختلف سال قرار می گیرد.

اگرچه به دلیل خشکسالی، آبی برای عبور از این پل ها وجود ندارد، اما وجود پل های متعدد بر مسیر رودخانه های خمین نمایانگر پرآبی و سرسبزی این شهرستان در گذشته است.

پل تاریخی حاج مرتضی

پل تاریخی «حاج مرتضی» با قدمتی بیش از یک‌صد سال، یکی از پل‌های تاریخی شهرستان خمین است که در خیابان ساحلی این شهرستان واقع شده است.

این پل علاوه بر برقراری ارتباط اهالی خمین با مزارع و باغات آن سوی رودخانه، امکان رفت و آمد ساکنان برخی روستاهای این شهرستان را در گذشته فراهم می‌کرده است.

این پل به دستور حاج مرتضی شمسی، یکی از مشاهیر و ملاکان خیر و نیکوکار خمین ساخته شده که بعدها به پل حاج مرتضی مشهور شده است.

پل کنونی در واقع خشت و گلی با مصالح سنگ و آجر گذشته نیست بلکه تلاش شده تا با استفاده از مصالحی همچون سنگ و سیمان مرمت شود.

یکی از ویژگی‌های این پل استواری پایه‌های سنگی و آجری آن بوده، اما در گذشته سیل چندین بار دیواره و سقف آن را تخریب کرده است.

پل تاریخی روستای اسد آباد

پل تاریخی روستای «اسد آباد» در شمال این روستا، در فاصله ۷۰۰ متری جاده آسفالت خمین به محلات واقع شده که شامل چهار دهانه با طاق جناقی است که مصالح آن را آجر و ملات گل آهک تشکیل می‌دهد. پایه‌های بنا نیز از سنگ‌های تراش خورده تشکیل شده که طاق‌ها بر روی آن استوار است.

این پل بر روی رودخانه خمین با هدف ایجاد راه ارتباطی بین روستای اسدآباد و روستای میشیجان احداث شده است.

در جبهه شرقی-غربی این پل سه موج‌شکن مثلثی شکل به منظور به حداقل رساندن ضربات جریان آب و جلوگیری از رانش طاق با پایه‌های سنگی و هرم آجری بالای آن ساخته شده است. در ضلع غربی پل نیز سنگ نوشته‌ای وجود دارد که مربوط به سال ۱۳۵۴ هجری قمری(دوره‌ قاجار) است.

پل تاریخی روستای جلماجرد

پل تاریخی روستای «جلماجرد» در فاصله ۶۰۰ متری شمال این روستا بر روی رودخانه خمین قرار گرفته است.

بنای پل با سه دهانه یا طاق بیزی(هلو چین کند) با اجرای دو پوشش، یک پوشش رومی فوقانی و یک پوشش رومی و ضربی به طور تلفیقی در زیر آن، با مصالح آجر و گل آهک بر روی رودخانه خمین بسته شده است.

در جبهه غربی و بالای پل، دو موج‌شکن مثلثی شکل در جهت مخالف جریان آب با پایه‌های سنگی و گل آهک و آجر چینی ساخته شده است. پایه‌های پل را سنگ‌های ماسه‌ای تراش خورده تشکیل می‌دهد که طاق‌ها بر این پایه‌ها استوار شده‌اند. اتصال بدنه پل با دیواره رودخانه از طریق سنگ چینی با سنگ‌هایی که شکل منظمی ندارند، انجام شده است.

این پل متعلق به دوره‌ پهلوی اول است.

پل حاجی‌خان روستای جلماجرد

پل «حاجی‌خان» یکی دیگر از پل‌های روستای جلماجرد است که مربوط به دوره قاجار بوده و  به گفته اهالی روستا، این پل توسط قربانعلی خان ساخته شده است که به نام پل حاجی‌خان نیز شناخته می‌شود.

این پل در فاصله  ۵۰۰ متری شمال روستای جلماجرد بر روی رودخانه قم‌رود ساخته شده است.

این پل تاریخی، دارای چهار چشمه و طاق جناقی شکل به شیوه اجرای ضربی است که پایه‌های آن را سنگ‌های تراش خورده تشکیل داده و طاق‌ها نیز بر روی آنها سوار است.

در جبهه غربی بنا، دو موج شکن با پایه سنگی و ملات آهک و هرم آجری بالای آن به منظور جلوگیری از رانش و ملایم ساختن جریان آب در برخورد با پایه‌ها ساخته شده‌اند.

در قسمت تیزه طاق، با تلفیق پوشش رومی و ضربی، نقش‌انداز آجری زیبایی اجرا شده است که در کنار چهار نقش چلیپا که در دو طرف تیزه دهانه دوم پل مشاهده می‌شوند و به نوعی تزئینات پل را شکل می‌دهند.