با آغاز بحران کرونا در جهان تقریبا روزی نبوده و نیست که اخباری در ارتباط با مسائل و مشکلات مالی ناشی از این بحران برای حوزه‌های مختلف فرهنگی از جمله سینما در رسانه‌ها منتشر نشود. به صفر رسیدن باکس‌آفیس جهانی یکی از مصادیق این موضوع است که نشان داد کرونا همان‌طور که می‌تواند برای آدم‌ها خطرناک باشد، توانایی بالایی هم برای زمینگیر کردن صنعت سینما دارد. البته در این مدت ابتکارات مختلفی برای عبور از این شرایط اندیشیده شد؛ ابتکاراتی که البته به واسطه جدید بودن این فضا و عدم داشتن فرصت مناسب برای آزمون و خطا، دارای ایراداتی هم بود. برای نمونه طرح ورود هر روز یک فیلم تازه به شبکه نمایش خانگی در نهایت با آفت‌هایی همچون ورود فیلم‌های پرحاشیه مثل «رحمان ۱۴۰۰» روبه‌رو و انتقاداتی هم به شیوه اجرای این طرح وارد شد. با این همه در این میان آنچه بیش از هر چیز اهمیت داشت، یکی کمک به چرخه اقتصادی فعالیت فرهنگی و دیگری سهل‌تر کردن شرایط ماندگار شدن مردم در خانه‌ها بود.

روز یکشنبه در گزارشی در همین صفحه در ارتباط با یکی از طرح‌های مدنظر برای برطرف کردن برخی خسارت‌های وارده بر پیکره اقتصادی سینمای ایران گفتیم و از این موضوع خبر دادیم که احتمالا در آینده نه چندان دور، فیلم‌های سینمایی برای بازگرداندن سرمایه و البته ارتباط با مخاطبان باید از مسیر اکران آنلاین عبور کنند؛ خبری که به فاصله یک روز پس از آنکه «وطن امروز» آن را برای اولین بار به شکل جدی مطرح کرد، تایید شد تا فیلم سینمایی «خروج» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا اولین فیلم تولید سال ۹۸ باشد که با تصمیم عوامل آن به صورت آنلاین منتشر شده و در دسترس مخاطبان قرار بگیرد.

آقا ابراهیم که نشان داده همیشه دوست دارد با دامنه گسترده‌تری از مخاطبان ارتباط برقرار کند، پیشگام شده و قرار است پیش از اکران عمومی، «خروج» را به ‌صورت اینترنتی در اختیار مخاطبان قرار دهد. بنا بر اعلام عمومی پروژه، فیلم سینمایی «خروج» تازه‌ترین اثر ابراهیم حاتمی‌کیا طی روزهای آتی در بستر اینترنت به صورت آنلاین عرضه خواهد شد. با توجه به شیوع ویروس کرونا و حضور طولانی‌مدت مردم در خانه‌، سازمان هنری- رسانه‌ای اوج تصمیم بر نمایش آنلاین فیلم سینمایی «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا گرفت. همچنین این تصمیم با موافقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مراجع قانونی نمایش در کشور روبه‌رو شد.

تازه‌ترین اثر ابراهیم حاتمی‌کیا از اوایل هفته آینده در سامانه‌های نمایش آنلاین قرار خواهد گرفت و مخاطبان می‌توانند با خرید قانونی با خانواده به تماشای این فیلم سینمایی بنشینند. این برای نخستین‌بار است که یک فیلم سینمایی ابتدا پخش آنلاین مجازی و سپس اکران در سینماها را خواهد داشت. فیلم سینمایی «خروج» در سی‌و‌هشتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. «خروج» بیستمین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا در مقام کارگردان در سینمای ایران است. این فیلم در سامانه‌های «فیلیمو» و «نماوا» به نمایش گذاشته خواهد شد.

اما یکی از سوالات اصلی در این میان آن است که چرا فیلمی همچون «خروج» که به احتمال زیاد می‌توانست درآمد خوبی در گیشه سینماها داشته باشد، باید زودتر از موعد بازشدن سینماها و در این شرایط دل به دریا بزند و مسیر اکران اینترنتی را انتخاب کند. سوالی که محمد ذوقی، مشاور رسانه‌ای فیلم سینمایی «خروج» و مدیر سابق روابط عمومی سازمان رسانه‌ای «اوج» در گفت‌وگو با مهر، اینگونه به آن پاسخ داده است: «همیشه در سازمان اوج ۳ مقوله برای‌مان مهم بوده است؛ اول فیلم خوب ساختن، دوم اینکه تلاش کنیم فیلم‌های‌مان با تبلیغات درست و موثر دیده شوند و سوم اینکه برگشت سرمایه از آثارمان داشته باشیم. مجموعه اوج سال گذشته درآمد ۳۷ میلیاردی داشته و قرار است این رقم در سال جدید افزایش هم پیدا کند، این موضوع این معنی را می‌دهد که ما برای برگشت سرمایه و وجه اقتصادی فرهنگ برنامه‌های مبسوطی داریم. با توجه به شرایطی که در حال حاضر در آن به سر می‌بریم و به نظر می‌رسد بحران کرونا و تاثیرات روانی- اجتماعی آن همچنان ادامه داشته باشد، تصمیم‌مان بر این بود حرکت نو و جدیدی را در کشور امتحان و تجربه کنیم، به همین دلیل برای رفاه حال مردم قرار شد ابتدا فیلم پخش آنلاین در بسترهای «وی‌اودی» داشته باشد و بعد روی پرده سینما بیاید».

اما واقعیت آن است که با توجه به ضعیف بودن قوانین کپی‌رایت در ایران و گسترده بودن دامنه قاچاق فیلم در ایران، یکی از دلنگرانی‌های اصلی در ارتباط با اجرای این طرح که قطعا برای سایر صاحبان آثار نیز وجود دارد، مسأله قاچاق آثار سینمایی است. وقتی یک محصول سینمایی پس از فروش در سینماها و عرضه در شبکه نمایش خانگی به شکل گسترده قاچاق می‌شود، چه تضمینی برای جلوگیری از این موضوع در این شرایط تازه وجود دارد. آن هم در شرایطی که فیلم اصلا وارد چرخه فروش سینما نشده و از این نظر احتمال زیادی برای ضرر سنگین سرمایه‌گذاران اثر وجود دارد. البته ذوقی در ارتباط با این دغدغه نیز توضیح داده است. او در این گفت‌وگو با اشاره به اینکه در این فرآیند به تبلیغات، فروش و… فکر شده و قرار است تیزرهای این فیلم در تلویزیون پخش شود، در ارتباط با مدل اجرایی این طرح گفت: «به نظرمان در مدل جدیدی که طراحی کرده‌ایم یعنی با پخش اینترنتی و بعد اکران سینمایی و سپس نمایش تلویزیونی، این فیلم بیشتر دیده می‌شود. ضمن اینکه به جهت برگشت سرمایه هم اتفاق مبارکی می‌افتد. از همه اینها مهم‌تر مردم فیلم را می‌بینند و به احوال روحی مردم کمک می‌شود. اصلا مجموعه‌ای مثل اوج و فیلمساز بزرگی مثل آقای حاتمی‌کیا همیشه تلاش‌شان این بوده که برای مردم فیلم بسازند و بهتر شدن حال آنها در اولویت بوده، بنابراین مهم‌ترین پیام این حرکت در این ایام مواجهه با بحران کرونا همین است». ذوقی در پایان درباره احتمال قاچاق فیلم همزمان با اکران اینترنتی هم گفته است: «مردم ما حتما با فرهنگ‌تر از این حرف‌ها هستند، ضمن اینکه خود «وی‌اودی»‌ها تمهیداتی اندیشیده‌اند برای اینکه این اتفاق نیفتد». به نظر می‌‌رسد در صورت موفقیت این طرح و رسیدن فیلم سینمایی «خروج» به فروشی قابل قبول، برخی دیگر از صاحبان آثار سینمایی نیز همین مسیر را برای اکران آثارشان انتخاب کنند، چرا که همچنان وضعیت بازگشایی سینماها و زمان دقیق آن در هاله‌ای از ابهام است.