حکم‌فرمایی سکوت در بازار مسگران سنتی تفرش/نبود بیمه و تسهیلات بانکی، مانع رونق هنر مسگری شده است

به نقل از دیار آفتاب، مسگری سنتی، تلفیقی از هنر و صنعت است که این روزها رو به نابودی و فراموشی گذارده و کمتر کسی به سبک سنتی در این رشته فعالیت دارد.

مسگری در تفرش قدمتی بیش از ۱۰۰ سال دارد

قدمت مسگری در تفرش به بیش از ۱۰۰ سال برمی‌گردد که از دیرباز با کوره، آتش و چکش همراه بوده است. با وجود پیشنیه‌ این صنعت دستی در تفرش، متاسفانه هنر مسگری در این شهر طی دو دهه اخیر به دلایل مختلف دچار افول تأمل‌برانگیزی شده است.

صدای چکش مسگران در تفرش که تا سال‌ها پیش برای اهالی برخی از خیابان‌های این شهر و مسافران نوایی آشنا بود، امروز جای خود را به صدای بوق ماشین‌های عبوری داده است. پس از قرن‌ها تلاش برای حفظ این صنعت و ساخت و ساز ۴۰ تا ۴۵ نوع ظروف مسی از جمله آفتابه، تیان، طشت، دیزی، دیگچه توسط هنرمندان مسگر، اما اکنون با تغییر شرایط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و مدرنیزه شدن تولید این صنعت که روزگاری مانند نگین بر عرصه تمدن این شهر می‌درخشید، امروز گوشه‌نشینی را اختیار کرده است.

امروز معدود مسگرانی در تفرش به مسگری سنتی مشغول هستند. در این شهرستان اغلب مغازه‌های فروش محصولات مس به فروشندگی صنایع دستی مسی که توسط دستگاه و در شهرهای دیگر تولید می‌شود، فعالیت دارند.

وسایل مسی را می‌توان یکی از سوغات تفرش دانست.

کاهش چشمگیر فعالیت مسگران سنتی کار در تفرش

حسن محسنی، یکی از فعالان رشته مسگری در تفرش است که به مدت ۶ سال مسگری را به صورت سنتی انجام داده است. او پیش از این، سال‌ها در کنار پدر با مسگری سنتی تفرش آشنا شده و تجربه اندوخته است.

محسنی در گفتگو با ندای تفرش گفت: در مسگری سنتی، اغلب وسایل قدیمی و سنتی تفرش نظیر دیزی، ماهیتابه، قابلمه، مشربه، دیگچه، پارچ، آفتابه و غیره تولید می‌شود.

وی اظهار کرد: برای تهیه هر وسیله، با برش الگو، الگوها بهم جوش داده شده و پس از چکش‌کاری، در صورت نیاز به وسیله قلع و نشا در در دمای ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد، مس به رنگ سفید درمی‌آید.

این مسگر تفرشی افزود: در تفرش، معدود افرادی به صورت حرفه‌ای شغل مسگری را دنبال می‌کنند. در گذشته بیش از ۳۰ مسگر در خیابان امام خمینی(ره) فعالیت داشتند و صدای چکش آنها به گوش هر عابر پیاده‌ای می رسید.

محسنی ادامه داد: امروز به جای مسگری و تولید دستی ظروف، افراد به فروشندگی صنایع دستی مسی که توسط دستگاه تولید می‌شوند، گرایش دارند. معمولا مس‌های سایر شهرها در تفرش فروخته می‌شود و خریداران بنابر سلیقه و نیاز خود، مس سنتی یا مس تولید شده توسط دستگاه‌ها را خریداری می‌کنند.

وی اضافه کرد: با وجود سختی‌های متعدد و مشکلات فراوان در این حرفه، کمتر کسی حاضر به تحمل سختی‌های آن است.

این مسگر تفرشی یادآور شد: حدودا در بین سال‌های ۸۰ تا ۹۲ مسگری در کشور به دلیل تبلیغات سوء علیه این فلز از رونق افتاد و کمتر کسی به استفاده از این فلز تمایل داشت. در این فاصله نیز اغلب مسگران تفرشی مغازه‌های خود را جمع کردند. از سال ۹۲ به بعد دوباره حرفه مسگری احیا شد، اما رونق گذشته را ندارد.

رونق بازار فروش در ایام تعطیلات نوروز و تابستان

محسنی با اشاره به بازار فروش محصولات تولیدی‌ خود، بیان کرد: بیشتر مسافران و گردشگران تمایل بسیاری به خرید مس دارند. در ایام تعطیلات نوروز و تابستان مشتریان بیشتری داریم، البته در سایر ایام سال نیز بر اساس سفارش‌ها، وسایلی تولید می‌شود.

وی با اشاره به خرید مواد اولیه تهیه ظروف مسی گفت: در ۲ ماه گذشته و با گران شدن دلار، قیمت ورق مس نیز افزایش یافته است.

اغلب مسگران بیمه هنرمندان ندارند

این مسگر تفرشی بیمه را یکی از مشکلات فعالان در این زمینه دانست و اظهار کرد: اغلب مسگران بیمه هنرمندان ندارند. حدود ۵ سال است که برای بیمه اقدام کرده‌ام اما به نتیجه نرسیده است. همچنین کمبود تسهیلات بانکی حمایتی سبب شده است تا نتوانم کار را رونق و توسعه دهم.

محسنی ادامه داد: با وجود فعالیت ۶ ساله در زمینه تهیه مس سنتی، محصولاتم در هیچ نمایشگاهی شرکت داده نشده است.

وی تشکیل بازارچه صنایع دستی در تفرش را یکی از نیازهای صنایع دستی در این شهرستان عنوان و اظهار کرد: بارها این درخواست به منظور فروش بهتر پیگیری شده، اما تاکنون محقق نشده است.

این مسگر تفرشی خاطرنشان کرد: توجه، حمایت و رفع مشکلات مسگران از سوی مسئولان سبب رونق صنایع دستی چون مس می‌شود.

سال‌های گذشته اخباری مبنی بر ایجاد بازارچه صنایع دستی در تفرش شنیده می‌شد. مسئولان امر معتقد بودند که نبود بازار فروش مناسب و مشخص برای صنایع دستی، سبب رکود صنایع دستی شده و برپایی این بازارچه می‌تواند رونقی دوباره در صنایع دستی تفرش به وجود آورد. اما این طرح جزو طرح‌هایی بود که به نتیجه نرسید.

از سویی دیگر وجود پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های متعدد گردشگری در تفرش می‌تواند زمینه را برای جذب گردشگران در ایام تعطیل فراهم کند. در ایام تعطیلات، تفرش پذیرای تعداد زیادی مسافر و گردشگر است که می‌توان از این فرصت استفاده کرد و با ایجاد مراکز فروش صنایع دستی در تفرش، سوغات تفرشی را برای گردشگران عرضه کرد که این امر می‌تواند مشکل کمبود بازار فروش تولیدات صنایع دستی را در تفرش جبران کند.

 جایگزینی احداث بازارچه صنایع دستی تفرش با بازسازی بازارچه آهنگران

رحیمی مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تفرش در گفتگو با ندای تفرش با بیان این مطلب که ایجاد بازارچه صنایع دستی در تفرش در دستور کار میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار دارد، گفت: در سال‌های گذشته، ایجاد بازارچه صنایع دستی در تفرش در پارک حکیم نظامی تفرش مطرح شده بود که به دلیل کمبود اعتبارات، تاکنون احداث نشده است.

رحیمی اظهار کرد: اکنون به جای احداث بازارچه صنایع دستی در تفرش، بازسازی بازارچه آهنگران در دستور کار است. احیای این بازارچه می‌تواند به رونق صنایع دستی نظیر مسگری در تفرش بیانجامد.

وی افزود: با توجه به کمبود اعتبارات، این امکان وجود ندارد که همه مغازه‌های تولید و فروش وسایل مسی شهر در یک مکان متمرکز شوند. البته با توجه به تعداد مغازه‌های بازارچه آهنگران، تعدادی از مسگران می‌توانند در این بازار مستقر شده و فعالیت کنند.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تفرش، صدور کارت شناسایی، بیمه و اعطای تسهیلات را از حمایت‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از مسگران عنوان کرد و گفت: با معرفی میراث فرهنگی و اخذ مجوز مشاغل خانگی، در صورت عدم نقص در مدارک و موانع، تسهیلات بانکی اعطا می‌شود.

مشکل بیمه هنرمندان صنایع دستی در سال ۹۷ برطرف می‌شود

رحیمی ادامه داد: مشکل بیمه مسگران یک مشکل کشوری و در مجلس نیز بررسی شده و مصوباتی داشته است. در سال ۹۷ مشکل هنرمندان در زمینه صنایع دستی برطرف می‌شود.

وی با اشاره به فراخوان هنرمندان در رشته‌های صنایع دستی، خاطر نشان کرد: با انجام فراخوان و با معرفی هنرمندان رشته‌های صنایع دستی به مرکز فنی و حرفه‌ای، پس از قبولی در آزمون‌های فنی و حرفه‌ای کارت استادکاری برای آنها صادر می‌شود تا بتوانند در کنار تولید به آموزش سایرین نیز بپردازنند.